Γιατί η μουσική μας επηρεάζει με τόσο έντονο τρόπο; «Επειδή μπορεί», είναι μια αρκετά καλή απάντηση, αλλά σίγουρα δεν αρκεί στους επιστήμονες. Μετά από εκτεταμένες έρευνες, δύο ερευνητές στο καναδικό Πανεπιστήμιο McGill του Μόντρεαλ, η Anne Blood και ο Robert Zatorre, βρήκαν μια εξήγηση.
Βασισμένοι στη μαγνητική τομογραφία, διαπίστωσαν πως οι περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με τα αισθήματα ευφορίας έγιναν πιο ενεργές στο άκουσμα της μουσικής.
Οι περιοχές αυτές συνδέονται με την έκλυση ντοπαμίνης, που συμβαίνει με το φαγητό, το σεξ και τα ναρκωτικά.
Ναι, γιατί όμως; Γιατί κάποιοι ήχοι κάνουν τον εγκέφαλο να... αυτοανταμείβεται; Η επικρατούσα θεωρία λέει πως η μουσική δημιουργεί μοτίβα και ουσιαστικά μας προκαλεί να μαντέψουμε τι θα ακολουθήσει, και όταν μαντεύουμε σωστά, ανταμειβόμαστε.
Αυτό λέγεται πως έχει τις ρίζες του στην προϊστορική εποχή, όταν οι άνθρωποι έπρεπε να μαντεύουν σωστά (με κίνδυνο της ζωής τους αν έκαναν λάθος) τις κραυγές των ζώων. Έτσι, λέει η θεωρία, η ανταπόκρισή μας στον ήχο εξελίχθηκε σε ένστικτο.
Η αλήθεια όμως είναι ότι μαθαίνουμε διαρκώς νέα πράγματα για τη μουσική.
Ιδού, οκτώ αποτελέσματα ερευνών:
Αναγνωρίζοντας τα μοτίβα
Η ερευνήτρια από το Τορόντο του Καναδά Valorie Salimpoor ήθελε να μάθει αν η αντίδρασή μας σε ένα τραγούδι που μας αρέσει οφείλεται στην ίδια τη μουσική ή σε κάποια προσωπική ταύτιση που έχουμε με αυτό. Οπότε έβαλε μια ομάδα τριάντα ανθρώπων να ακούει μικρά κομμάτια που δεν είχαν ξανακούσει και τους ρωτούσε πόσα θα πλήρωναν για το κάθε ένα – σαρώνοντας παράλληλα τους εγκεφάλους τους με μαγνητικό τομογράφο.
Η ερευνήτρια από το Τορόντο του Καναδά Valorie Salimpoor ήθελε να μάθει αν η αντίδρασή μας σε ένα τραγούδι που μας αρέσει οφείλεται στην ίδια τη μουσική ή σε κάποια προσωπική ταύτιση που έχουμε με αυτό. Οπότε έβαλε μια ομάδα τριάντα ανθρώπων να ακούει μικρά κομμάτια που δεν είχαν ξανακούσει και τους ρωτούσε πόσα θα πλήρωναν για το κάθε ένα – σαρώνοντας παράλληλα τους εγκεφάλους τους με μαγνητικό τομογράφο.
Το αποτέλεσμα; Όταν τους άρεσε το τραγούδι, εμφανίζονταν πιο πρόθυμοι να ξοδέψουν περισσότερα. Με άλλα λόγια, όταν αναγνώριζαν τα μοτίβα του τραγουδιού, ζητούσαν κι άλλο.
Μουσική και στο χειρουργείο
Δύο ψυχολόγοι από το Πανεπιστήμιο McGill υποστηρίζουν πως η μουσική μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματική από το βάλιουμ στη χαλάρωση των ασθενών που θα χειρουργηθούν.
Δύο ψυχολόγοι από το Πανεπιστήμιο McGill υποστηρίζουν πως η μουσική μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματική από το βάλιουμ στη χαλάρωση των ασθενών που θα χειρουργηθούν.
Φάρμακο το νανούρισμα
Μια μελέτη στο ιατρικό κέντρο Beth Israel της Νέας Υόρκης έδειξε πως όταν οι γονείς έκαναν τα αγαπημένα τους τραγούδια νανουρίσματα και τα τραγουδούσαν στα μωρά, αυτά εμφάνιζαν λιγότερο άγχος και βελτιώνονταν οι ζωτικές τους λειτουργίες.
Μια μελέτη στο ιατρικό κέντρο Beth Israel της Νέας Υόρκης έδειξε πως όταν οι γονείς έκαναν τα αγαπημένα τους τραγούδια νανουρίσματα και τα τραγουδούσαν στα μωρά, αυτά εμφάνιζαν λιγότερο άγχος και βελτιώνονταν οι ζωτικές τους λειτουργίες.
Τα μεγάλα πνεύματα συναντώνται
Ο νευρολόγος Daniel Abrams συμπέρανε πως όταν διαφορετικοί άνθρωποι άκουγαν το ίδιο κομμάτι (στην περίπτωσή μας, μια ορχηστρική συμφωνία), οι εγκέφαλοί τους εμφάνιζαν παρόμοια δραστηριότητα.
Ο νευρολόγος Daniel Abrams συμπέρανε πως όταν διαφορετικοί άνθρωποι άκουγαν το ίδιο κομμάτι (στην περίπτωσή μας, μια ορχηστρική συμφωνία), οι εγκέφαλοί τους εμφάνιζαν παρόμοια δραστηριότητα.
«Μου κόλλησε αυτό το τραγούδι»
Ναι, οι επιστήμονες ερευνούν τα τραγούδια που μας κολλάνε στο μυαλό. Και σε αντίθεση με αυτό που πιστεύει ο κόσμος, δεν είναι τα απαίσια τραγούδια που μας κολλάνε, αλλά αυτά που μας αρέσουν, κι ας μην το παραδεχόμαστε.
Ναι, οι επιστήμονες ερευνούν τα τραγούδια που μας κολλάνε στο μυαλό. Και σε αντίθεση με αυτό που πιστεύει ο κόσμος, δεν είναι τα απαίσια τραγούδια που μας κολλάνε, αλλά αυτά που μας αρέσουν, κι ας μην το παραδεχόμαστε.
Η ερευνήτρια Ira Hyman μας συμβουλεύει να ασχοληθούμε με κάτι που απασχολεί πολλά μέρη του εγκεφάλου ταυτόχρονα (με ένα βιβλίο για παράδειγμα), προκειμένου να ξεφορτωθούμε το τραγούδι που μας κόλλησε!
Έχω (μουσικό) ταλέντο στις γλώσσες
Παλαιότερες έρευνες έδειξαν πως άνθρωποι με μουσικό υπόβαθρο μαθαίνουν ευκολότερα μια ξένη γλώσσα.
Παλαιότερες έρευνες έδειξαν πως άνθρωποι με μουσικό υπόβαθρο μαθαίνουν ευκολότερα μια ξένη γλώσσα.
Μάθε παιδί μου...μουσική
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Neuroscience υποστηρίζει πως η μουσική παιδεία πριν την ηλικία των επτά χρόνων μπορεί να επιδράσει πολύ θετικά στην εγκεφαλική ανάπτυξη. Εκείνοι που έμαθαν μικροί να παίζουν έγχορδα φαίνεται να έχουν ισχυρότερα τα τμήματα εγκεφάλου που ρυθμίζουν την κίνηση.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Neuroscience υποστηρίζει πως η μουσική παιδεία πριν την ηλικία των επτά χρόνων μπορεί να επιδράσει πολύ θετικά στην εγκεφαλική ανάπτυξη. Εκείνοι που έμαθαν μικροί να παίζουν έγχορδα φαίνεται να έχουν ισχυρότερα τα τμήματα εγκεφάλου που ρυθμίζουν την κίνηση.
Κάνει όντως κακό η δυνατή μουσική;
Τελικά, ίσως και να μην καταστρέψει την ακοή σας η πολύ δυνατή μουσική. Ο Αυστραλός επιστήμονας Gary Houseley ισχυρίζεται πως η έρευνά του απέδειξε πως η δυνατή μουσική αδυνατίζει την ακοή για δώδεκα μόνο ώρες. Επίσης, απέδειξε πως όταν ανεβαίνουν τα επίπεδα της έντασης, το εσωτερικό αυτί απελευθερώνει μια ορμόνη που ελαχιστοποιεί τον ήχο που μεταφέρεται, ελαττώνοντας την ακουστική μας ευαισθησία για λίγη ώρα και εμποδίζοντας ενδεχόμενη ζημιά στα αυτιά μας.
Τελικά, ίσως και να μην καταστρέψει την ακοή σας η πολύ δυνατή μουσική. Ο Αυστραλός επιστήμονας Gary Houseley ισχυρίζεται πως η έρευνά του απέδειξε πως η δυνατή μουσική αδυνατίζει την ακοή για δώδεκα μόνο ώρες. Επίσης, απέδειξε πως όταν ανεβαίνουν τα επίπεδα της έντασης, το εσωτερικό αυτί απελευθερώνει μια ορμόνη που ελαχιστοποιεί τον ήχο που μεταφέρεται, ελαττώνοντας την ακουστική μας ευαισθησία για λίγη ώρα και εμποδίζοντας ενδεχόμενη ζημιά στα αυτιά μας.